استئوتومی به معنای برش دادن و تغییر شکل دادن قسمتی از استخوان است. جراحی استئوتومی زانو برش و تغییر شکل دادن قسمتی از استخوان ساق یا استخوان ران است. این جراحی باعث کاهش فشار وارده به نواحی آسیب دیده می‌شود. در واقع از استئوتومی زانو برای تصحیح طول اندام تحتانی و یا تصحیح امتداد استخوان استفاده می‌شود. زمانی که استخوان ران و ساق در موقعیت مناسبی قرار نگرفته باشند، این عمل پیشنهاد می‌شود. در طی جراحی استئوتومی، یک برش مناسب استخوان در بالای قسمت داخلی تیبیا داده می‌شود. در ادامه جراحی، پزشک با تصحیح امتداد و وضعیت مورد نظر با پیچ و پلاک یا گچ گیری، مجدداً استخوان‌ها را به هم جوش می‌زند. جراحی استئوتومی زانو با هدف‌های برطرف کردن کجی زانو، افزایش طول عمر مفصل زانو و از بین رفتن فشار وارده بر زانو انجام می‌گیرد. در این مقاله آقای دکتر مصطفی شاهرضایی فلوشیپ جراحی زانو در تهران به سؤالات رایج در ارتباط با جراحی استئوتومی زانو پاسخ می‌دهد.
چه کسانی کاندید استئوتومی زانو هستند
این عمل جراحی برای افرادی که دارای زانوی پرانتزی و یا tibia vara هستند پیشنهاد می‌شود. بعد از این عمل، درد زانو تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. با این وجود، احساس درد زانو و بیماری زانو تنها دلیل کافی برای انجام این عمل نیست. در بیشتر موارد، انجام این جراحی به جوانان فعال دارای استئوآرتریت کمپارتمان داخلی زانو پیشنهاد می‌شود. این جراحی فقط مشمول کسانی می‌شود که شرایط زیر را داشته باشند.
• جراحی استئوتومی برای افراد لاغراندام مناسب است.
• افرادی که زیر ۶۰ سال سن دارند از نظر آناتومی بدن جراحی استئوتومی روی زانوی این افراد بهتر جواب می‌دهد.
• بیمارانی که یک سمت زانویشان دچار آسیب شده و زیر کشکک زانویشان دردی را احساس نمی‌کنند. این بیماران، فقط در زمان انجام فعالیت بدنی به مدت طولانی و یا ایستادن طولانی مدت زانو درد را حس می‌کنند.
• بیماران کاندید عمل استئوتومی زانو باید توانایی صاف و خم کردن زانوی خود حداقل به اندازة نود درجه را داشته باشند.
• برای انجام این عمل، نباید بیماری‌های دیگر مانند آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری‌های روماتیسمی وجود داشته باشد.
• از دیگر شرایط انجام این جراحی نداشتن مشکل خم ماندگی ثابت زانو در بیمار است.
مراقبت‌های قبل از جراحی استئوتومی زانو
قبل از انجام جراحی باید از طریق انجام بعضی آزمایش‌ها وضعیت بیمار بررسی شود.
• انجام آزمایش‌های قلبی مخصوصاً برای افرادی که مشکل قلبی دارند.
• دریافت وضعیت بیمار و سوابق پزشکی برای اطلاع از سوابق بیماری و مصرف داروی خاص لازم است.
• قبل از جراحی به منظور کاهش ریسک عفونت، بهتر است بیمار از لحاظ ابتلا به هر گونه بیماری عفونی بررسی شود.
• رادیوگرافی باید طبق دستور پزشک انجام بگیرد. در بسیاری از موارد پزشک رادیوگرافی ایستاده هر دو اندام تحتانی و نیمرخ واقعی زانو را پیشنهاد می‌دهد.
• قبل از انجام جراحی، حتماً باید بیمار به دندانپزشک مراجعه کند. در این ویزیت دندان‌ها و لثه توسط پزشک معاینه می‌شود و در صورت وجود عفونت اقدامات احتیاطی لازم اتخاذ می‌شود.
مراقبت‌های بعد از جراحی استئوتومی زانو
انجام مراقبت‌های بعد از جراحی، موفقیت جراحی استئوتومی را افزایش می‌دهد. مراقبت‌های بعد از جراحی استئوتومی عبارت‌اند از:
• برای کاهش درد در بیمارستان از پمپ درد و داروهای تزریقی استفاده می‌شود.
• داروها به طور منظم مصرف شود. پزشک برای کاهش درد، مسکن خوراکی تجویز می‌کند.
• پانسمان باید سر وقت تعویض شود. به طوری که زخم، همیشه خشک و تمیز نگه داشته شود.
• محل زخم باید به مدت ۲ هفته خشک نگه داشته شود. بیمار برای رفتن به حمام، باید زخم را کاملاً بپوشاند تا آب به محل زخم نفوذ نکند.
• تا چند روز بعد از عمل نباید پاها به صورت آویزان قرار بگیرد. بهتر است در این مدت برای بالا نگه‌داشتن پاها از یک بالشت زیر پا استفاده کرد.
• بیمار باید یک روز بعد از جراحی ایستاده و زانوی خود را خم و راست کند.
• بعد از عمل نباید بیمار استراحت طولانی و بی حبرکتی طولانی داشته باشد.
• استفاده از واکر به مدت یک ماه بعد از جراحی اجاری است.
• بیمار حداقل باید به مدت یک یا دو هفته از عصا استفاده کند. زمان وزن گذاری بر روی پای عمل شده به سرعت ترمیم محل عمل و تشخیص پزشک مربوطه بستگی دارد.
• بیمار باید تا ۶ هفته بعد از عمل از بریس استفاده کند. بریس فقط باید در زمان حمام و تمرین درمانی باز شود.
• انجام فیزیوتراپی و برنامه‌های توان‌بخشی از مهم‌ترین اقدامات بعد از جراحی است و حتماً باید انجام شود. این تمرینات به مدت ۲ هفته تا یک ماه باید ادامه داشته باشد.
• ۴ تا ۶ هفته بعد از جراحی، انجام رانندگی ممنوع است.
• تغذیه مناسب در دوران نقاهت بعد از عمل بسیار ضروری است. مواد غذایی فیبردار برای بعد از جراحی بسیار توصیه می‌شود.
• پس از انجام جراحی استئوتومی زانو، معمولاً بیمار بعد از دو الی سه ماه می‌تواند به فعالیت عادی بدنی بازگردد. برای انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش حرفه ای به مدت زمان بیشتری احتیاج است.
مزایا و معایب جراحی استئوتومی زانو
همة روش‌های جراحی دارای معایب و مزایایی هستند که باید بیمار قبل از انجام جراحی، آن‌ها را بررسی کند. از مهم‌ترین مزایای جراحی استئوتومی زانو از بین رفتن عوارض و علائم پای پرانتزی است. از دیگر مزایای جراحی استئوتومی زانو عبارت‌اند از:
• شکل آناتومی زانوی فرد بیمار حفظ می‌شود.
• بیمار بعد از جراحی و گذراندن دوران نقاهت، در انجام فعالیت‌های روزانه خود محدودیتی نخواهد داشت.
• بعد از جراحی، بیمار می‌تواند در تمامی فعالیت‌های موردعلاقهی خود حتی فعالیت‌های سنگین هم شرکت داشته باشد. در بیشتر مواقع ،در حدود ۳ ماه بعد از عمل شروع فعالیت‌های سبک و ۶ ماه بعد از عمل، شروع ورزش‌های سنگین و حرفه ای توصیه می‌شود.
• بیمار بعد از جراحی استئوتومی زانو، تا سال‌های زیادی نیازی به تعویض کامل مفصل زانو نخواهد داشت.
• مشکل آسیب زانوی بیمار بعد از جراحی به طور کامل رفع خواهد شد.
• این جراحی با بهبود امتداد، راستا و وضعیت استخوان بیمار، تسکین درد بیمار را به دنبال خواهد داشت.
این جراحی در کنار داشتن مزایای فراوان، دارای برخی از معایب است که عبارت‌اند از:
• احتیاج داشتن به مدت زمان زیاد برای ریکاوری بعد از عمل
• قابل‌پیش‌بینی نبودن میزان کاهش درد بعد از عمل
• مشکل ایجاد کردن برای عمل تعویض مفصل زانو در صورت نیاز
هزینه جراحی استئوتومی زانو چقدر است
هزینه جراحی یکی از سؤالات پرتکرار افراد کاندید جراحی استئوتومی زانو است. قبل از عمل استئوتومی زانو، پروتز باید توسط فرد بیمار خریداری شود. قیمت پروتز در حدود یازده یا دوازده میلیون تومان است. علاوه بر این، هزینه این جراحی به عوامل مختلف دیگری مانند تعداد خدمات جراحی در اتاق عمل، آزمایش‌های مورد نیاز، تعداد روزهای بستری در بیمارستان، مشاوره و ویزیت بستگی دارد. به همین دلیل قبل از بررسی شرایط و وضعیت بیمار، نمی‌توان قیمت دقیق این جراحی را تعیین کرد. همچنین داشتن بیمه درمانی تا حدود زیادی باعث کاهش هزینه عمل استئوتومی زانو می‌شود. نوع بیمه تکمیلی و مبلغ تحت پوشش بیمه برای این جراحی در هزینه تمام شده عمل استئوتومی زانو تأثیرگذار است.
